Canvas herdenkt einde van WOI met vijfdelige reeks

maandag 24 september 2018

Naar aanleiding van de herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog 100 jaar geleden blikt Canvas terug op het verloop en de gevolgen van die verschrikkelijke oorlog in 'Apocalypse: World War I'.

Dat is een prestigieuze vijfdelige documentaire die integraal bestaat uit archiefbeelden, allemaal ingekleurd en vaak nog nooit eerder vertoond op televisie. De serie vertelt op begrijpelijke, aangrijpende en filmische manier het volledige verhaal van de waanzinnige oorlog die het aanschijn van de hele twintigste eeuw heeft bepaald.


Het is een internationale coproductie van het team rond Isabelle Clarke en Daniel Costelle, die eerder ook de gelijknamige reeks maakte over de Tweede Wereldoorlog. Die werd uitgezonden in 165 landen en bekeken door meer dan 100 miljoen mensen.

'De Eerste Wereldoorlog is ongetwijfeld de meest waanzinnige van alle oorlogen.'
Danielle Costelle

De Eerste Wereldoorlog in kleur
Hoe is het mogelijk dat het moderne, beschaafde en ontwikkelde Europa in het begin van de 20ste eeuw werd verscheurd door zo’n gruwelijke en langdurige oorlog? Had het offer van een hele generatie kunnen voorkomen worden? Hoe beleefden de mannen en vrouwen van toen die vreselijke tijd? Dat onderzoekt 'Apocalypse World War I' op een originele en vernieuwende manier, historisch correct, maar tegelijk ook als een echt verhaal, op een filmische manier verteld. De serie bestaat uitsluitend uit archiefbeelden, maar die zijn op een cinematografische manier gemonteerd op basis van een zorgvuldig uitgewerkt scenario.

Daarvoor kon het team van Isabelle Carke en Daniel Costelle gebruik maken van honderden uren archiefbeelden uit alle hoeken van de wereld. Die werden allemaal zorgvuldig gerestaureerd en op subtiele en efficiënte manier ingekleurd met de meest geavanceerde computertechnieken. Het resultaat is een ongeziene beeldrijkdom die door de HD-bewerking van verbluffende kwaliteit is en zich door de verhalende structuur laat bekijken als een speelfilm.

Op alle fronten
De reeks neemt ons mee naar de slagvelden en in de hoofden van politieke en militaire leiders, maar ook naar het dagdagelijkse leven van de burgers achter de frontlijn, onder meer dankzij een aantal van de allereerste amateurfilms. We trekken naar het front in Noord-Frankrijk en Vlaanderen, maar ook naar minder bekende slagvelden in Rusland, Servië, Turkije, Palestina en het Midden-Oosten, waar miljoenen soldaten uit de vijf continenten vochten, sneuvelden of lichamelijk en geestelijk getekend werden voor de rest van hun leven.

Brieven, dagboeken en andere getuigenissen brengen samen met de archiefbeelden de gebeurtenissen van een eeuw geleden weer tot leven en tonen welke krachten de wereld toen naar de apocalyps hebben gedreven.

De moeder van alle oorlogen
'De Eerste Wereldoorlog is ongetwijfeld de meest waanzinnige van alle oorlogen', zegt scenarist Daniel Costelle: 'De Tweede Wereldoorlog kan je nog min of meer ‘verklaren’ als een ideologisch conflict en als een strijd tegen het kwaad, belichaamd door Hitler en de Nazi’s. Maar in de Eerste Wereldoorlog waren er geen ‘goeden’ of ‘slechten’. Alleen maar de collectieve zelfmoord van Europa als gevolg van een desastreus spel van militaire allianties. Als we de twintigste eeuw beschouwen als de eeuw van de oorlog, dan begint die waanzin met de Eerste Wereldoorlog. Europa was toen in volle expansie en ontwikkeling, en relatief gelukkig. De Duitsers, de Fransen, de Britten, de Hongaren en de Oostenrijkers waren allemaal ontwikkelde, respectabele en zelfs sympathieke volkeren. En toch gingen ze elkaar te lijf met een ongeziene brutaliteit. De oorlog maakte alles kapot. En het einde ervan was tegelijk het begin van het nazisme, het fascisme en het stalinisme, en daardoor ook van de Tweede Wereldoorlog, de Koude Oorlog en de nucleaire wapenwedloop.'

Nooit eerder gezien
Over de Tweede Wereldoorlog bestaan massa’s origineel beeldmateriaal, maar voor de Eerste Wereldoorlog is dat niet zo evident. Toch zijn de makers van de reeks erin geslaagd honderden uren archiefmateriaal te vinden, vaak nooit eerder vertoond.

'Het succes van onze reeks over de Tweede Wereldoorlog heeft de deuren van vele beeldarchieven geopend',  zegt Daniel Costelle. 'Daar waren ook veel minder bekende archieven bij, uit Australië, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Zweden en Canada. We waren ook aangenaam verrast door de hoeveelheid amateurbeelden die we hebben kunnen opsporen. Die maken het mogelijk ook een meer persoonlijke en intieme kant van de gebeurtenissen te schetsen. Voor de Eerste Wereldoorlog hadden we daar vooraf nochtans niet zo’n goed oog in, omdat de filmtechniek toen nog in de kinderschoenen stond. Maar we hebben toch heel wat materiaal gevonden, onder meer van een Franse familie die vier jaar lang opnames heeft gemaakt. Uiteindelijk hadden we in totaal 500 uur film. Van de weerhouden archiefbeelden is ongeveer de helft ‘nieuw’, met andere woorden: nooit eerder gebruikt voor film of televisie.'

Er werd twee en een half jaar aan de reeks gewerkt. Voor de productie werden 64 mensen ‘gemobiliseerd’. De restauratie van de films nam 38 dagen in beslag en het inkleuren 47 weken. Elke aflevering bevat gemiddeld 524 ‘scènes’.

Onthullend
Over de titel van de reeks zegt scenarist Daniel Costelle: 'Etymologisch betekent het Griekse woord ‘apocalyps’: onthulling. En dat is wat wij met deze reeks hebben willen doen: onthullen en verduidelijken. De titel verwijst tegelijk natuurlijk ook naar de Bijbelse apocalyps die ellende, verschrikking en dood over de Aarde brengt. Toch willen wij met deze serie vooral een vredesboodschap brengen. Zoals Gaston Bouthol, de vader van de polemologie, het zei: ‘wie vrede wil, moet de oorlog kennen’. Dat is onze ambitie: de oorlog tonen om de vrede te dienen.'

Aflevering 1 – Fury – dinsdag 25 september
11 november 1918, 11 uur ‘s morgens. Plots wordt het stil. De Canadese soldaat George L. Price is net nog gesneuveld, als een van de laatste slachtoffers van een vreselijke slachtpartij waarbij 10 miljoen soldaten en 9 miljoen burgers omkwamen, en 21 miljoen andere gewond werden. Een continent ligt in puin en keizerrijken zijn ten onder gegaan. Hoe is dat mogelijk? Welke waanzin heeft de wereld vier jaar lang in zijn ban gehouden? Vier jaar eerder, in 1914, floreerde Europa in de Belle Epoque. Maar op 28 juni 1914, werd in Sarajevo Frans Ferdinand vermoord, de obscure kroonprins van het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk. Dit ogenschijnlijk banale incident maakte in de Europese monarchieën aloude nationalistische demonen wakker. De industriële machten zagen brood in een oorlog om de productie op te drijven en de groeiende onrust van de werkende klasse af te leiden. Enkele weken later verklaarde Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië en daarmee zette het een kettingreactie van oorlogsallianties tussen de Europese naties in gang. De feestelijke stemming waarmee de troepen ten oorlog trokken, weerspiegelt de collectieve onwetendheid van de massa die denkt dat de oorlog kort en roemrijk zal zijn. In oktober 1914 nadert het Duitse leger Parijs. In Frankrijk is de stemming dan allang omgeslagen…

'Apocalypse: World War I', vanaf dinsdag 25 september om 21.15 uur op Canvas.

TVvisie Extra



Onze apps

Download onze app op de Google Play Store Download onze app in de App Store

Meest recente

Multimedia SPOTLIGHT

Kijktip van de dag

'Bed & Breakfast' (foto: © Omroep MAX 2020)

In Noord-Brabant zijn we te gast bij Joys en Marco. Zij hebben een voorliefde voor het kroeg- én rock-'n-rollleven. Dit zie je dan ook duidelijk terug in hun B&B-kamers. Daarna is het de beurt aan Karin en Ralf om de gasten te ontvangen. Ook zij wonen in Noord-Brabant, maar dan wat meer landelijk. Yvonne en Hein mogen als laatste de deelnemers verwelkomen in hun bed & breakfast in Gelderland.

'Bed & Breakfast', om 20.35 uur bij Omroep MAX op NPO 1.

Dossiers